تاریخچه چای در جهان

نام چای در جهان از زبان های مختلف از دو واژه چینی «چا-ca» و «تای-ta» گویش مردم کانتون، سرزمین کهنسال چین گرفته شده است. لغت های  tea و te در زبان های انگلیسی، فرانسه، هلندی، سوئدی و ایتالیایی و کلمه چای در زبان های فارسی، ترکی، اردو، ژاپنی و دیگر زبان های رایج دنیا به زبان چینی باز می گردد. به نقل از ابوریحان بیرونی در کتاب «صیدنه» که به هزار سال پیش مربوط می شود، واژه چای به صورت به همان صورت چینی «چا» وارد زبان فارسی شده است. قدمت استفاده از چای و کشت و تولید آن بنا بر پژوهش های محققان به حدود پنج هزار سال پیش می رسد. در این مطلب به تاریخچه چای در جهان خواهیم پرداخت.

گمانه زنی ها درباره تاریخچه چای

در افسانه های مختلفی که درباره چای در منابع مختلف نقل شده است، سرزمین اصلی چای کشور چین بوده است. اما در مورد اینکه چای بومی کدام منطقه از این کشور پهناور بوده، نظرات متفاوتی وجود دارد. عده ای از محققان با یافتن بوته های وحشی چای در منطقه «ینان» چین، آن جا را زادگاه چای می دانند. این منطقه از شمال به رودخانه یانگ تسه یانگ، از جنوب به هندوچین، سیام و برمه، از مشرق به ینان و از مغرب به آسام محدود می شود. برخی دیگر معتقدند که چای بومی سرزمین های شمالی چین و برخی از محققان نیز آسام و شمال هندوستان را سرزمین اصلی چای می دانند.

نام اصلی گیاه چای «camellia sinesis» کاملیا سینسیس است و در فرهنگ های گیاه شناسی با این نام ثبت شده است. بر اساس تحقیق پژوهشگران اروپایی، مردم سرزمین چین از سه هزار سال قبل از میلاد به خواص غذایی و دارویی این گیاه و هزاران گیاه دیگر آگاهی داشتند. در سال 2737 قبل از میلاد، دارویی نفیس توسط چنونگ(chen-nung)، امپراطور باستانی چین درباره گیاهان شفادهنده منتشر شد که در آن مطالب سودمند مدونی درباره مصارف دارویی درمانی گیاه چای عنوان گردید. مورخین و محققین اروپایی به استناد این سند تاریخی، سابقه آشنایی چینیان با گیاه چای را به پیش از میلاد مسیح نسبت می دهند.

چای، انتخابی محبوب

امروزه چای به عنوان یک نوشیدنی جهانی بعد از مصرف آب، بیشترین مصرف در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. چای به سرعت بازارهای جهان از اروپا تا آمریکا، آفریقا و کشورهای آسیایی تا دورترین قاره استرالیا و نیوزلند در اختیار گرفت و طولی نکشید که گوی سبقت را در رقابت با قهوه و کاکائو ربود.

منبع: برگرفته از کتاب زندگینامه کاشف السلطنه – تالیف توسط علی اکبر یوسفی قلعه رودخانی